جیمز شرت و داون پورت در سال 1990 طی مقاله ای ایده طراحی مجدد فرآیندهای کسب و کار را با چنین تعریفی ارایه کردند : " آنالیز و طراحی چرخه ها و فرآیندهای جدید سازمانی ".

مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار یعنی آنالیز دقیق و حساس جدی کسب و کار و طراحی مجدد و رادیکال فرآیندهای موجود به منظور دستیابی به بهبود قابل ملاحظه در راندمان کسب و کار. در مدیریت کیفیت جامع روند بهبود و اصلاح بیشتر متکی بر کنترل آماری وضعیت کسب و کار است در حالی که روند نوآوری و تحول در نظریه مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار بیشتر متکی بر نقش فناوری اطلاعات است و پای فناوری اطلاعات از همینجا به بحث مدیریت تغییر در فرآیند کسب و کار باز می شود. در متدلوژی مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار صورت مساله عبارت است از ایجاد تغییرات سریع که ابزار این تغییرات فناوری اطلاعات است. گاهی اوقات خود این تغییرات برای ایجاد سازگاری با محیطی است که ابزارها و سیستمهای مبتنی بر فناوری اطلاعات پدید می آورند و گاهی نیز از فناوری اطلاعات برای پیاده سازی تغییر در فرآیند کسب و کار استفاده می شود.

 ایجاد تحول برای سازگاری با فناوری اطلاعات

 به تجربه ثابت شده است که ماهیت ابزارها و سیستمها ی مبتنی بر فناوریهای نو به گونه ای است که بدون اعمال برخی تغییرات در روند امور جاری سازمان امکان اندکی برای بهره بردن از مرایای تکنولوژی وجود دارد. تجربیات سالهای اخیر نشان داده است که آن دسته از سازمانها و شرکتها که رویکرد خود به فناوری اطلاعات را به خریدن ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری جدید محدود کرده اند در عمل بهره وری اندکی دریافت کرده اند. در مقابل آن دسته از شرکتها و سازمانها که فرآیند کسب و کار خود را به منظور تطابق با پیش نیازهای به کارگیری فناوری اطلاعات اصلاح کرده یا تغییر داده اند توانسته اند هزینه های خود را در این زمینه توجیه پذیر کنند.

پیامی که از همه این تجربیات به دست آمده این است که اگر نمی خواهید دست به ترکیب کسب و کار خود بزنید پیاده کردن فناوری اطلاعات جز اضافه کردن دکوراسیون کامپیوتری به مبلمان سازمان و افزودن بر هزینه معنای دیگری نخواهد داشت. اما در اینجا یک مشکل وجود دارد. اگر بخواهید از فناوری اطلاعات بهره کافی ببرید باید ریسک اعمال تغییرات قابل توجهی را در روند کسب و کار خود بپذیرید و اگر نخواهید چنین گنید بهره وری استفاده از فناوری اطلاعات بسیار پایین خواهد بود.در واقع فناوری اطلاعات چیزی بیشتر از یک ابزار است .فناوری اطلاعات روی یکی از دارایی های مهم سازمان (اطلا عات ) تاثیر می گذارد و چون اطلاعات یکی از پایه های هر کسب و کاری است می توان درک کرد چرا پیاده سازی اصولی فناوری اطلاعات در هر شرکت مساوی با ایجاد تغییرات مهم و بنیادی در قسمتهایی از کسب و کار است .

مطالعات پژوهشی روی روند جذب فناوری اطلاعات در سازمانها و شرکتهای مختلف نشان می دهد که مدیران آن دسته از کسب وکارهایی که مصمم به استفاده از فناوری اطلاعات هستند از یک رویکرد تدریجی برای تزریق راهکارها و ابزارهای فناوری اطلاعات در چرخه امور خود استفاده می کنند تا ریسک ناشی از تغییرات به حداقل برسد. ولی همین مطالعات نشان می دهد که با وجود تمام این تلاشها باز هم بسیاری از مدیران و صاحبان کسب و کار در پیاده سازی فناوری اطلاعات موفق نبوده اند و نتوانسته اند بهره وری مورد انتظار را حاصل کنند. چنین به نظر می رسد که سیاست اعمال تغییرات تدریجی موجب کندی پیاده سازی کامل فناوری اطلاعات در سازمان می شود وچون فناوری اطلاعات و محصولات آن به سرعت در حال تغییر و تحول است اگر روند اعمال تغییرات بیش از اندازه کند باشد آنگاه شرایط مانند این است که فرض کنیم تقریبا هیچ تغییری رخ نداده است زیرا بیشتر این تغییرات هنگامی به ثمر رسیده است که اصل و اساس ابزارها و راهکارهای فناوری اطلاعات دچار تغییرات زیادی شده اند.

  ایجاد تحول به کمک فناوری اطلاعات

 کارشناسان مدیریت و نظریه پردازان مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار جنبه های مختلفی از به کار گیری فناوری اطلاعات را به منظور دنبال کردن ایده مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار مطرح می کنند .

 به اعتقاد بسیاری از نظریه پردازان فناوری اطلاعات محرک و جریان ساز اصلی تحول روند کسب و کار و مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار شناخته می شود.

حوزه هایی که فناوری اطلاعات می تواند در مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار موثر باشد عبارتند از :

 * تغییرات گستره جغرافیایی کسب و کار

* خودکار ساری عملیات جاری سازمان

* تحلیل وضعیت کسب و کار

* روان کردن گردش اطلاعات درون سازنان

*توالی و نظم امور جاری

* انجام معاملات

* مدیریت دانش

* پیگیری و ثبت عملیات

 در حقیقت اکنون پس از گذشت 15 سال از نخستین درخشیدن بارقه های نظریه مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار می توان به ماهیت یکی از دهها نظریه ای که منجر به تقویت ایده " دگرگون شدن ماهیت کسب و کار و اقتصاد به وسیله فناوری اطلاعات" در سطح جامعه و افکار عمومی شد پی برد .

به هر حال چه از فناوری اطلاعات برای تحقق مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار استفاده کنیم و چه مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار را به عنوان راهکاری برای ایجاد سازگاری محیط کسب و کار با تغییرات سریع فناوری اطلاعات در نظر بگیریم نتیجه عملی عبارت خواهد بود از الکترونیکی کردن هر چه بیشتر امور. در حال حاضر دو کاندیدای اصلی استفاده از راهکار مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار در ارتباط با فناوری اطلاعات "نشر اطلاعات روی وب " و " تجارت الکترونیکی " هستند. به طور کلی می توان گفت اغلب واژگان و مفاهیمی که با پسوندالکترونیکی آغاز می شود (مانند بانکداری الکترونیکی و ....) کاندیدای اصلی این بحث هستند.

 مراحل مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار

 مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار را می توان در 5 گام خلا صه کرد.در ادامه خواهیم داد که یک گام از این فرآیند مربوط به تعیین اهرم های مبتنی بر فناوری اطلاعات برای انجام تغییرات است که حاکی از اهمیت نقش فناوری اطلاعات در مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار می باشد.

 گام اول : توسعه آرمان کسب و کار و اهداف فرآیند

مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار با مطرح شدن یک آرمان مشخص در کسب و کار که اهداف خاصی از قبیل کاهش هزینه ها و سرعت بخشیدن به امور را در نظر دارد شروع می شود.

  گام دوم : مشخص کردن فرآیندهایی که باید از نو طراحی شوند.

بیشتر شرکتها از رهیافت اثر گذاری شدید پیروی می کنند که روی تغییر آن دسته از فرآیندها که مهم تر از بقیه به نظر می رسد متمرکز می شوند.روش اصولی انجام این کار تهیه لیست فرآیندهای سازمان و اولویت بندی فرآیندهای مذکور است.

 گام سوم: به دست آوردن درک کامل ازمختصات فرآیند کنونی و اندازه گیری دقیق آن

این گام برای پرهیز از تکرار اشتباهات قبلی و فراهم آوردن یک زیربنای مناسب برای اصلاحات آینده انجام می شود.

 گام چهارم : تعیین اهرم های مبتنی بر فناوری اطلاعات برای انجام تغییرات

آگاهی داشتن از تواناییهای بالقوه فناوری اطلاعات در ساماندهی یک فرآیند نه تنها می تواند روی چگونگی طراحی فرآیند جدید تاثیر گذار باشد بلکه اصولا ممکن است بعضی از ابزارها و راهکارهای الکترونیکی جایگزین تمام یا بخشی از فرایندهای قدیمی شوند.

 گام پنجم : طراحی و ساختن یک نمونه آزمایشی از فرآیند جدید

طراحی و جایگزین کردن واقعی فرآیندهای کسب و کار نباید جزیی از مراحل مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار باشد. زیرا در حالی که این روش هنوز امتحان خود را پس نداده است موجب به خطر انداختن کسب و کار فعلی می شود. روش مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار باید به ساخت یک نمونه آزمایشی خاتمه یابد.

 نتیجه گیری

 پیشرفتهای سریعی که در فناوری ایجاد شده است الزامات تازه ای را به حوزه کسب و کار آورده است که نمی توان آنها را نادیده گرفت. در این شرایط سازمانها ناگزیر به استفاده از نظریه های جدیدی مانند مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار برای پذیرش سریع تغییرات اجتناب ناپذیر تکنو لوژی می باشند.در مهندسی مجدد فرآیندهای کسب و کار صورت مساله عبارت است از ایجاد تغییرات سریع که ابزار این تغییرات فناوری اطلاعات است. گاهی اوقات خود این تغییرات برای ایجاد سازگاری با محیطی است که ابزارها و سیستمهای مبتنی بر فناوری اطلاعات پدید می آورندو کاهی هم از فناوری اطلاعات برای پیاده سازی تغییر در فرآیند کسب و کار استفاده می شود.

منابع و مراجع :

 1- Maghorta , Yogesh. "Business processing Redesign : An overview " ,IEEE Engineering Management Review ,vol. 26 , no 3 , Fall 1988

2- Nasierowski.1997, Rethinking Corporate Restructuring "Technology Analysis & Strategic Management" .pp 75-84

3- Shuzou , Ravi Patanayakun. 2003 , "Analysis of IT strategic Alignment & Infrastructure Capability in BPR Impelemention